به گزارش پایگاه معماری ارگان : ارسی پنجره مشبکی است که به جای گشتن روی پاشنه گرد، بالا می‌رود و در محفظه‌ای که در نظر گرفته شده است، جای می‌گیرد. ارسی معمولا در اشکوب کوشک‌ها و پیشانی و رواق ساختمان‌های سردسیری دیده می‌شود. نقش شبکه‌ای ارسی معمولا مانند پنجره و روزن‌های چوبی است. برای آشنایی با این هنر معماری که همیشه جایگاه ویژه‌ای داشته است ، با کجارو همراه باشید .

قدیمی‌ترین آثار ارسی‌سازی در ایران مربوط است به عصر صفویه که در نقاط مختلف کشور و در بناهای مربوط به این عصر دیده شده است. ارسی‌سازی پس از تلفیق با هنر قواره‌بری که در عصر قاجار اتفاق می‌افتد،  اوج و عظمتی دو چندان می‌یابد. متاسفانه این گونه هنرها با ورود آهن رو به نابودی گذاشته و گستردگی پیشین خود را از دست داده‌اند .

ورود در و پنجره‌های فلزی، صنایع ظریف نجاری را از میان برده و نجاران ناچار برای امرار معاش‌، زندگی نجاری خویش را رها کرده و هرچه تخته ساخته بودند، عاقبت کارگاه‌های خود را با آن تخته کردند.  این هنرمندان در منتهای دیانت و قناعت و حوصله، با کمترین امکانات (تیشه، اره، رنده و سوهان) با نیروی عقل سلیم خود زیبایی وصف ناشدنی آفریدند که قلم و زبان از توصیف آن عاجز اند. هنر نازک‌کاری (ارسی‌سازی) هنری ریزه‌کاری و نقش و نگار است که این ‏هنر از گذشته دور تا به حال نقش ویژه‌ای در میان افراد داشته و انتظار می‌رود، ‏که در آینده دور پررونق‌تر شده و روز‌ به‌‌روز بر زیبای آن افزوده شود.

کار با چوب به طور عمده به شش رشته نجاری، ‏نجاری نازک‌کاری، منبت‌کاری، معرق‌کاری و خاتم‌کاری تقسیم می‌شود که ‏هر کدام زیبای خاص خود را دارد، یکی از رشته‌های کهن و زیبای کار با چوب‌، ‏نجاری نازک‌کاری یا اروسی‌‌سازی است.

در هنر اروسی‌سازی هیچ میخ و ‏چسبی به کار نمی‌رود و تمام نقش و نگار‌های آن به وسیله اتصالات ظریف ‏چوب (کام و زبانه) به هم وصل می‌شوند. برای این کار ابتدا طرح اولیه با ‏اطلاعاتی از هندسه و مثلثات روی کاغذ تهیه می‌شود و سپس با دقت و ظرافت ‏فراوان چوب‌ها بریده می‌شود و شیشه‌ها با مهارت خاصی کنار هم چیده می‌‏شود و تمام اتصالات با فنون زیبای نجاری به هم متصل می‌شوند. صنعت نجاری هنگامی‌ که با هنر ‏طراحی و ظرایف نازک‌کاری (ارسی سازی) تلفیق شود، حاصل آن پدیده‌ای زیبا و جذاب است ‏که اروسی یکی از این پدید‌ه‌ها است. هنر اروسی‌سازی پیوندی بین ‏نازک‌کاری چوب ، شیشه‌بری و نجاری و طراحی است .

اروسی‌ها دارای نقش‌های متعددی است که دو نوع آن بیشتر از همه در استان ‏کردستان رایج و متداول بوده است.

همان طور که از اسم آن پیداست نقشی است که در اکثر کشورهای اسلامی ‌رایج ‏است و خارجیان آن را به مردم مسلمان نسبت می‌دهند و نقش اصلی آن را از ‏گیاهان گرفته‌اند و در نقش‌های قالی و نقاشی‌های مختلف نیز دیده شده است .

این نقش دارای نقوش هندسی شکل است که به مرور زمان در دنیای اسلام رایج ‏شده و در کاشی‌کاری‌ها و آجرنماها کاربرد فراوانی دارد و کل کار با هندسه و ‏مثلثات آمیخته شده است.‏ هریک از نقش‌های اصلی که شامل ‏نقش اسلیمی ‌و گره چینی است خود دارای نقش‌هایی فرعی است که در این ‏میان‌، نقش جقه اهمیت بیشتری از بقیه دارد .‏

جقه در معنای درخت سرو است که مظهر آزادی است و شکل تقریبی آن را به ‏صورت درخت سرو فرض می‌کنند و سر نقش به صورت خمیده است و بدین ‏معناست که مرد آزاده و آزاد فقط در مقابل معبود سر تسلیم فرود می‌آورد .

تامین نور فضای درونی در معرض دید قرار دادن فضای بیرونی کاهش شدت تابش نور آفتاب و گرما ایجاد زیبایی در نمای ساختمان حفظ حریم و محرویت فضای بیرون دور کردن حشرات مزاحم (شیشه های رنگی پنجره های ارسی)  با ایجاد نورهای رنگارنگ باعث دور شدن و خارج شدن حشرات مزاحم از فضای بیرونی اتاق‌های دارای پنجره‌های ارسی می‌شوند .

این نوع پنجره‌ها باعث می‌شوند نور خورشید به اندازه کافی وارد فضای اتاق شود، نه کمتر نه بیشتر .

از نظر روان‌شناسی رنگ‌های مختلف این شیشه‌ها و ایجاد نورهای هم رنگشان بر روی انسان تاثیرات مختلفی می‌گذارد که هر رنگ کنار رنگ دیگر شدت این تاثیر را خنثی می‌کند و مقدار مناسب آن را تنظیم و تعدیل می‌کند. بیشتر رنگ‌های استفاده شده در شیشه‌های ارسی رنگ‌های لاجوردی قرمز سبز و زرد هستند و هر کدام به تنهایی یک تاثیر روان‌شناختی مجزایی دارند 

سطح پنجره‌های ارسی را با استفاده از انواع نقش‌های گوناگون گره‌سازی و با شیشه‌های رنگین و ساده می‌آراستند و ترکیب‌های بدیعی پدید می‌آورند و بدین صورت هماهنگی بین این شبکه‌های هندسی و نورهای رنگی باعث ایجاد زیبایی دلپذیری می‌شود .

ناپسند دانستن تقلید از نقش‌ها و صورت‌های انسانی و حیوانی در نقاشی و سایر هنرهای تصویری و تجسمی به تدریج موجب شد که تقلید از طبیعت در فرهنگ بسیاری از هنر‌های تحت تاثیر مبانی فکری اسلامی چندان مورد توجه قرار نگیرد و جایگاه والایی نیابد. به همین جهت هنرمندان به ترکیب‌های هندسی و انتزاعی توجه بسیار کردند.

  از آنجایی که معماری ما دارای خاصیت درون‌گرایی می‌باشد ، از این جهت تمامیت اجزا در پی درون‌گرایی را خواهند داشت. پنجره‌های ارسی همچنین باعث محدود کردن دید از بیرون به درون خانه و ایجاد محرمیت می‌شود .

 اگر قطعات یک گره نسبت به هم زوایای مختلف یا متعدد پیدا کند، جابجایی صوتی ایجاد می‌کند و در این جابه‌جایی تابع قوانین علم آکوستیک است. فرم‌های شش وجهی نیز دارای خواص صوتی هستند و از کاربرد صوتی شش وجهی در طبیعت می‌توان کندوی زنبور عسل را مثال آورد که دقیقا عمل انتقال صوت یا رزونانس را انجام خواهد داشت.