موزه هنر اسلامی دوحه، نماد فرهنگی خلیج فارس

موزه هنر اسلامی دوحه، نماد فرهنگی خلیج فارس

موزه هنر اسلامی دوحه یکی از شاهکارهای معماری در کرانه خلیج‌ فارس است. این موزه در کشور قطر واقع شده است و بسیاری از آثار اسلامی را در خود جای داده است با ارگان معماری همراه باشید.

گاهی معجزه معماری ساختمان‌هایی را خلق می‌کند که کم‌ترین عبارت هنگام دیدنشان «انگشت به دهان شدن» است. موزه هنرهای اسلامی در دوحه قطر از جمله ساختمان‌هایی است که این عبارت برازنده‌اش است. ساختمانی بسیار زیبا در دل خلیج همیشه فارس.

موزه هنر اسلامی در دوحه (به عربی: متحف الفن الاسلامی فی الدوحه)‏ تاسیس ۲۰۰۸، نام یک موزه هنر از دوران اسلامی است که در پایتخت کشور قطر قرار دارد. این موزه همچنین میزبان آثار تاریخی از سال ۶۰۰ میلادی تا قرن نوزدهم است.

در سال‌های آینده، این موزه مکانی خواهد شد برای یادگیری و بستری برای گفتگو و آشنایی با هنر و معماری اسلامی. این موزه، نماد فرهنگی جدیدی را برای منطقه خلیج فارس، به وجود آورده است. حجم هرمی مانند (زیگوراتی) و پله‌های نمایش‌گر منحنی شکل در هال مرکزی، مجموعه
برخی از مهم‌ترین شباهت‌های این موزه با موزه لوور فرانسه هستند.

موزه هنر اسلامی دوحه

آشنایی با معمار و معماری موزه هنر اسلامی

یو مینگ پی (به انگلیسی: Ieoh Ming Pei) مشهور به آی ام پی (به انگلیسی: I. M. Pei) نام اختصاری و مستعار معمار برجسته آمریکایی چینی تبار است.

آی ام پی که در ۱۹۱۷ متولد شد، در دانشگاه هاروارد تحت تعلیم والتر گروپیوس قرار گرفت. شرکت وی در شهر بوستون مستقر است و او از برندگان جایزه پریتزکر نیز است. آی. ام. پی که بیشتر شهرت خود را مدیون طراحی هرم مدرن شیشه‌ای به عنوان ورودی جدید موزه تاریخی لوور پاریس است که در حدود دو دهه پیش ساخته شد.

این معمار برجسته که به ویژه در طراحی فضاهای فرهنگی و نمایشگاهی تخصصی ویژه دارد به تازگی «موزه هنر اسلامی» در دوحه قطر را طراحی نموده است که ۶ سال است از بازگشایی آن می‌گذرد. در این بنا او عناصر معماری سنتی اسلامی را به روشی چشم نواز با معماری مدرن قرن ۲۱ تلفیق کرده است. این مجموعه که در مساحتی بیش از ۴۵۰۰۰ مترمربع ساخته شده است به نظر می‌رسد که سبک معماری و المان‌های مورد علاقه آی. ام. پی را در شباهتی بسیار با طرح موزه لوور او بیان می‌کند. حجم هرمی مانند (زیگوراتی) و پله‌های نمایش‌گر منحنی شکل در هال مرکزی مجموعه برخی از مهم‌ترین این شباهت‌ها هستند.

یکی از اولین اقدامات پی جهت طراحی، رد کردن محترمانه تمامی سایت‌های پیشنهاد شده به او برای این مجموعه بود. از نظر او این بنا باید در زمینی به تنهایی و بدون ساختمان‌هایی در همجوار بنا می‌شد. از این رو، او یک تفرجگاه لبه آبی جزیره ای مانند در دوحه را که به موازات یک جاده اصلی قرار گرفته است، برای این منظور انتخاب کرد. همچنین، او در طراحی داخلی بنا لبه‌های سخت معماری مدرن را با فرم‌های هندسی‌وار و منحنی شکل معماری سنتی اسلامی ترکیب کرده است.

گرچه طراحی بنا چه از نظر حجم بیرونی و چه جلوه‌های درونی بسیار چشم نواز است اما به نظر من، شاید بیش از اندازه مصنوع و خشک بوده و فقدان عناصر طبیعی در آن مشهود است. به ویژه آنکه هماهنگی با طبیعت یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های معماری اسلامی است. البته شاید در این زمینه باید به اقلیم کشور قطر و طبیعت خشک آن نیز توجه کرد و حتی اینکه شاید معماری غیر مسلمان تمامی زوایای معماری اسلامی را به خوبی درک نکرده است. با این حال اینکه این موزه یک نمونه کامل و زیباست هیچ شکی نیست اما نمونه بدون نقصی نیست.

تصاویری که خواهید دید، شکوه معماری این ساختمان را به رخ می‌کشد.

آثار موزه هنر اسلامی

موزه هنرهای اسلامی در دوحه پایتخت قطر بزرگ‌ترین موزه اسلامی به شمار می‌رود که در آن آثار باستانی اسلامی چون کتاب‌های خطی، پارچه‌های نفیس، سنگ‌های گران‌بها و سکه‌های قدیمی از طلا و نقره و برنز که تاریخ برخی از آن‌ها به پیش از اسلام و عهد ساسانیان باز می‌گردد، به نمایش گذاشته شده است.

موزه هنرهای اسلامی مجموعه‌ای کم‌نظیر و نایاب از دست نوشته‌های مصری، اسپانیایی ‏و ترکی قرون ۱۱، ۱۳ و ۱۵ با موضوعات علمی و ریاضیات را به نمایش گذاشته که در میان ‏آن‌ها یک نسخه عربی ارزشمند و نایاب نیز دیده می‌شود. این نسخه ابتدا از اسپانیا به ایتالیا منتقل شد و سپس ‏به صورت نسخه دیجیتالی برگشت.

گشایش این موزه زمینه‌ای است تا بسیاری از دست ساخته‌های هنر اسلامی که سال‌ها در گوشه و کنار دنیا پراکنده بوده‌اند، به مکان اصلی خود یعنی سرزمین‌های اسلامی بازگردند.

اولیور واتسون مدیر داخلی موزه در ارتباط با این موزه گفت:

این موزه یکی از مهم‌ترین مراکز فرهنگی در خلیج فارس است و آثارباستانی اسلامی جمع آوری شده از اروپا و آسیا در آن به نمایش گذاشته شده است. این موزه که به عنوان نمادی برای ارتباط جهانیان به یکدیگر در وسط دریا بنا شده تا پایان سال گذشته بیش از ۸۹۳ هزار بازدید کننده داشته است.

در این نمایشگاه که از هفت طبقه تشکیل شده و دو طبقه آن در زیر آب قرار دارد، ۴۵۰۰ اثر هنری از کشورهای مختلف به نمایش گذاشته شده است.

همچنین نحوه معماری این موزه نمادی از معماری اسلامی به شمار می‌رود. حتی خود نمای ساختمان با اینکه مدرن طراحی شده است ولی با توجه به اصول مبانی اسلامی ساخته شده است. چرخش مکعب‌ها، به نوعی پیچیدیگی مفهومی معماری اسلامی را یادآور می‌شود. ورودی ساختمان هم از یک خوانایی و سلسله مراتبی برخوردار است که باز هم یادآور مساجد اسلامی است.

در نهایت اینکه ساخت بناهایی اینچنین در کشورهای کوچکی همچون قطر تلنگری به مسوولان کشور ماست که این کشورها از هر وسیله برای جلب گردشگر و ایجاد هویت برای خویش استفاده می‌کنند و ما علی رغم قرارگیری در جایگاه دهم جهان از نظر میراث معماری و رتبه پنجم دنیا به لحاظ ویژگی‌های طبیعی هنوز آنچنان که باید اقدامی درخور در این زمینه انجام نداده‌ایم. دعوت از معماران برجسته جهان همچون آی. ام. پی برای طراحی و ساخت بناهای شاخص فرهنگی اینچنین علاوه بر اثرگذاری بر جامعه حرفه‌ای، تبلیغات و جلب توجه جهانی گسترده‌ای را در جهت شناخت هرچه بیشتر فرهنگ غنی ایران می‌تواند به همراه داشته باشد. امری که متاسفانه به دلیل تنگ‌نظری‌های موجود تاکنون محقق نشده است.