استانداردهای مجتمع مسکونی

استانداردهای مجتمع مسکونی - بخش اول

استانداردهای طراحی مجتمع مسکونی

اَرگان معماری می نویسد: یک مرکز شهری موفق باید کانون معاشرت و تعاملات اجتماعی، تجارت و همچنین فعالیت*های فرهنگی باشد، نه صرفا ترکیب کاربری*های غیر مرتبط و گسسته. یک راه برای ایجاد مرکز شهری زنده و پویا گره*زدن نهاد*هایی مانند کتابخانه و موزه و... با فعالیت*های مدرن تجاری است و خرید به عنوان یک سیستم فعال شهری در تلفیق با سایر کاربری*ها باعث ایجاد ارتباطات عملکردی قوی تری با حضور مردم می*شود. به*عنوان مثال امروزه در دنیا کتابخانه*هایی طراحی می*شوند که به صورت چند منظوره دارای محل خرید،* باشگاه ورزشی،* سالن اجتماعات و... نیز هستند، یعنی علاوه بر این که مراکز شهری دارای کاربری*های چند منظوره هستند، هر کدام از اجزاء آنها نیز به نوبه خود می*توانند دارای فعالیت*های چند منظوره باشند.

برای ایجاد حس مکان در داخل مراکز شهری باید به نکات زیر توجه کرد:

• مشخص کردن ویژگی*های شاخص هر جامعه مانند تاریخ و ارزش*های موجود در آن.

• ایجاد ورودی*هایی برای مرکز شهری که به صورت سمبولیک نشان*دهنده ویژگی و کیفیت آن جامعه هستند.

• انتخاب یک سایت مناسب برای ارائه خدمات به تمام جامعه. این مطلب زمانی که قرار باشد ساختمان*های اداری و دولتی در آن قرار گیرند از اهمیت بیشتری برخوردار است.

• استفاده از المان*های هنری و جذاب که قابل تغییر باشند مانند مجسمه و آب و....

• برگزاری مراسم مختلف اجتماعی و مذهبی در مرکز شهری.

• تلاش برای برقراری تعادل میان اصول زیبایی شناختی و عملکردی.

• تشویق مردم به مراقبت از مکان و اجازه به حضور آنها در خلق و مراقبت از آن.

دسترسی*ها،* ترافیک و محل پارک

اگر بیشتر کالاها و خدمات، هم برای دسترسی با اتومبیل و هم برای افراد پیاده سهل*الوصول هستند، تراکم زیاد زمین منجر به کاهش نیاز به حمل و نقل عمومی* می*شود. با این وجود اگرچه توسعه مسیر*ها با در نظر گرفتن مقیاس پیاده، یک هدف مهم به شمار می*رود، نیاز به مسیر سواره و مدیریت ترافیک و محل پارک وجود خواهدداشت.

چند روش برای برخورد با دسترسی ها، ترافیک و محل پارک عبارتند از:

• طراحی مرکز شهری به عنوان یک هدف چند منظوره با سیستم حمل و نقل چند وجهی.

• ایجاد سهولت در درک علائم مربوط به مسیرها و عدم پیچیدگی در دسترسی*ها.

• باریک کردن خیابان در محل عبور عابر پیاده.

• طراحی پارکینگ در پشت ساختمان*ها.

• تقسیم*کردن محدوده*های پارک خیلی بزرگ به محل*های پارک منفرد کوچک پراکنده در داخل مرکز شهری.

• اضافه*کردن نماهای متناسب با ساختارهای معماری همجوار به ساختار پارکینگ*ها.

• طراحی سرعت گیر بین خیابان و محدوده پارک.

طراحی فضا*هایی برای مردم

اگرچه هدف جامعه پرورش دادن پتانسیل*های شهری، خلق حس مکان یا توسعه پیشرفت*های اقتصادی است، ولی در این میان مردم عامل اصلی و مهم به شمار می*آیند. همچنین انجام تدارکات لازم برای عابران پیاده عامل مهمی *در موفقیت تجاری به حساب می*آید. در ایجاد شرایط مناسب برای عابران و تشویق آنها به حرکت در فضا باید نکات زیر را در نظر گرفت:

• ایجاد خیابانهای باریک*تر.

• طراحی پیاده*رو*های فراخ*تر.

• استفاده از سرپناه*ها و طراحی پیاده*رو*های سرپوشیده.

• در نظرگرفتن مقیاس انسانی و رعایت ارتفاع متعادل برای ساختمان*ها.

• حذف کردن «فضا*های مرده». محدوده*های خالی و نماهای نامناسب، حرکت سیال عابران در مسیر را مختل می*کنند.

• ایجاد دسترسی به محدوده*های مجاور.

• ایجاد سیرکولاسیون ساده، منطقی و قابل فهم برای عابران و موتورسوارن.

• تدارک خدمات غذایی مانند رستوران یا کافه روباز با طراحی محل نشستن در هوای آزاد و محدوده*های خلوت و دنج.

• طراحی مبلمان مناسب برای فعالیت*های مورد نظر.

محل استقرار ساختمان در زمین

محل استقرار ساختمان در شرایط متعارف باید در قسمت شمالی زمین باشد ، در موارد استثنائی مانند وجود درختان قطور و یا شرقی غربی بودن زمین و نظایر موضوع با توجه به وضعیت استقرار ساختمان های مجاور در شورای معماری مطرح و تصمیم لازم اتخاذ می گردد .

نحوه احداث بنا در شرق ، غرب و یا جنوب ملک

چنانچه تراکم مجاز در ساختمانی به عللی به مقدار صد در صد پر نشود یا مالک نخواهد تمام تراکم مجاز را در قسمت شمالی زمین بنا نماید ، می تواند مابقی تراکم را در ضلع جنوبی ، شرقی یا غربی و بصورت یک یا چند واحد مستقل یک طبقه احداث نماید ، مشروط به اینکه :

1. فضای حیاط باقیمانده کمتر از 40 درصد کل زمین نباشد .

2. ارتفاع واحد مذکور از پای کار تا لبه دست انداز بام به هیچ وجه از 5/3 متر تجاوز ننماید ( ارتفاع از کف تا زیر سقف بیشتر از 70/2نباشد )

3. چنانچه واحد مورد نظر در بر گذر قرار گیرد باعث جلوگیری از ورود ماشین به حیاط یا پارکینگ مربوطه نگردد .

4. از واحد مورد نظر هر گونه استفاده تجاری به استثناء مواردی نظیر دفتر مهندسی و مطب و ... که قانون شهرداری صریحا ذکر نموده است ممنوع می باشد .

پیش بینی سرویس های بهداشتی و آشپزخانه در زیرزمین املاک کمتر از 120متر مربع

پیش بینی سرویس های بهداشتی و آشپزخانه در زیرزمین ، در زمین های کمتر از 120 متر مربع مساحت ، به شرطی که حالت تفکیکی نداشته باشد بلامانع است .

نحوه اقدام در خصوص باقیمانده املاک واقع در طرح های اجرائی شهرداری

چون از باقیمانده بعضی از املاک واقع در طرح های اجرائی شهرداری که به اداره کل املاک ابلاغ گردیده ، به علت کمی متراژ در صورت رعایت ضابطه 60% زیربنا به منظور ایجاد واحد مسکونی ، مناسب نمی باشد ، لذا برای اینگونه املاک و همچنین باقیمانده املاکی که مقدار جزء گذر را مجانا و بلا عوض بشهرداری واگذار می نمایند ، در صورتیکه از 70 متر مربع بیشتر نباشد ، با توجه به موقعیت محل و با رعایت کامل قاعده لا ضرر و مراعات حقوق مجاورین از 60% تا 100% پروانه ساختمانی صادر می گردد .

شرط افزایش سطح اشغال در املاک با مساحت کمتر از 120 متر مربع

سطح زیربنای 60% در طبقه همکف ، برای کلیه پلاک های واقع در مناطق مسکونی که مساحت شش دانگ آن ها حداکثر 120 متر مربع می باشد و در محدوده 5 ساله خدمات شهری و مناطق آزاد شده قرار دارند ، در صورت عدم مزاحمت برای مجاورین ، حداکثرتا 80% مساحت زمین افزایش داده شده است . ضمنا اراضی دارای مشخصات بالا که قبلا در آن ها تا حد 60% احداث بنا شده نیز مشمول مفاد این مصوبه خواهند بود .

موارد لزوم عدم رعایت بر اصلاحی

در مواردیکه مالکین عمارات به منظور تعویض سقف یا تعمیرات ضروری مشابه و یا اضافه اشکوب در حد فقط یک طبقه جهت ساختمان که مشرف بر کوچه ها یا خیابان هایی است که حداکثر عرض اصلاحی از دوازده متر تجاوز ننماید و دارای بر اصلاحی می باشد ، در خواست پروانه ساختمانی نمایند ، در صورتیکه این عملیات ساختمانی منجر به نوسازی کلی نشود ، بدون رعایت بر اصلاحی بلامانع است . مفاد فوق منحصرا مربوط به ابعادی که ساختمان مربوطه در بر تمام یا قسمتی از آن قرار دارد بوده و در مورد سایر ابعاد زمین در صورت داشتن بر اصلاحی باید عقب نشینی لازم رعایت گردد . مگر این که دیوار موجود اساسی باشد .

نحوه احداث بنا دراملاک دارای اصلاحی

احداث ساختمان در املاکی که با طرح های تعریضی برخورد دارند با رعایت 60% طول و مساحت سند قبل از اصلاحی درباقیمانده زمین و در حد تراکم مجاز بلامانع می باشد و پیش آمدگی بیش از 60% طول تحت زاویه 45درجه ، با رعایت 60% مساحت سند ( قبل از اصلاحی ) به شرط واگذاری رایگان مقدار جزء گذر بشهرداری بلامانع است .

نحوه پیش آمدگی ارتفاع معابر

حداکثر پیش آمدگی مجاز در قسمت پخ ساختمان هایی که در تقاطع معابر قرار گرفته اند ، به میزان 150 سانتی متر عمود بر پخ می باشد .

احداث بنا در حد 60 درصد به علاوه دو متر و چگونگی اجرای پخ 45 درجه ارائه نقشه های معماری ساختمان که با پیش آمدگی 60% طول زمین به علاوه 2 متر و بدون رعایت زاویه 45 درجه به شرط ارائه رضایت نامه محضری از مالکین پلاک های مجاور نمی باشد .

اَرگان معماری دنیای اطلاعات معماری

نحوه احداث بنا در حد 60% به علاوه 2 متر و عدم رعایت پخ 45 درجه در مجاورت گذر

احداث ساختمان در املاکی که با طرح های تعریضی و یا احداثی معابر شبکه برخورد دارند ، با رعایت 60% طول و مساحت سند ، قبل از اصلاحی در باقیمانده زمین و در حد تراکم مجاز بلامانع بوده و پیش آمدگی بیش از 60 % طول تحت زاویه 45درجه با رعایت 60% مساحت ( قبل از اصلاحی ) مجاز می باشد . بدیهی است مالکین املاکی که بازاء مساحت اصلاحی از شهرداری غرامت دریافت نموده اند ، می بایست پس از اصلاح سند ،با رعایت ابعاد سند جدید عمل نمایند .

رعایت پخ 45 درجه در املاکی که مجاوز گذر واقع می شوند الزامی نیست .

بدیهی است محدوده تعریف شده فوق محدوده احداث بنا بوده و طراحی ساختمان ترجیحا باید بدون پخ و یا ارائه راه حل های ابتکاری انجام گیرد .

نحوه کاهش سطح اشغال و استفاده از ارتفاع

به منظور ایجاد تسهیلات بیشتر در طراحی ساختمان ها و همچنین ایجاد فضای باز بیشتر و استفاده مطلوبتر از تراکم های ساختمانی مجاز در صورت کاهش سطح اشغال ، استفاده از تراکم مجاز طرح های تفصیلی در ارتفاع ، بدون پرداخت عوارض ناشی از ازدیاد ارتفاع بر خیابان های 12 متر و بیشتر بلامانع است . ضمنا احداث زیر زمین با حداکثر سطح مجاز ( ملاک عمل فعلی ) به منظور تامین پارکینگ تاسیسات انباری و فضاهای مشاع و عمومی بلامانع خواهد بود .

اعمال تسهیلات فوق در مورد املاکی که در معرض تعریض معابر با عرض بیشتر از 12 متر قرار می گیرند ، چنانچه مساحت باقیمانده آن ها کمتر از 60% مساحت کل ملک باشد نیز بلامانع است .

ارتفاع مجاز در تراکم 120 درصد

در اراضی با تراکم 120% احداث سه طبقه بنای مسکونی روی زیرزمین و یا دو طبقه روی پیلوت و زیر زمین ضمن رعایت سایر ضوابط و مقررات بلامانع می باشد .

ضوابط بالکن ها

1. احداث پیش آمدگی در خیابان های 12 متر تا 20 متر به عمق 80 سانتی متر و برای خیابان 20 متر به بالا به عرض 120سانتی متر مجاز می باشد .

2. ارتفاع پیش آمدگی نسبت به کف پیاده رو ، نباید از 5/3 متر کمتر باشد و سطح آن مطابق ضوابط مربوطه جزء تراکم محسوب خواهد شد .

3.پیش آمدگی ساختمان در همکف و طبقات، در خارج از 60% طول مجاز و در داخل زاویه 45درجه ، حداکثر به میزان 2 متر بلا مانع است ( رعایت 60% مساحت الزامی است ).

4. پیش آمدگی روی پخ دو گذر در محدوده سند مالکیت ، به میزان حداکثر 5/1 متر عمود بر پخ و به شرط رعایت 5/3 متر ارتفاع از کف پیاده رو بلامانع است .

5. طریقه محاسبه زیربنا و تراکم پیش آمدگی ها در داخل فضای باز به قرار زیر است :

الف-پیش آمدگی آخرین سقف ساختمان ، به عنوان باران گیر ، جزء زیربنا محسوب نمی گردد .

ب- بالکن ها و تراس های مسقف ، تا عمق 3 متر ، چنانچه سه طرف آن باز باشد ، یک دوم مساحت آن جزء زیربنا محسوب می گردد ، بدیهی است مازاد بر عمق 3 متر تماما زیربنا محسوب می گردد .

ج- در صورتیکه پیش آمدگی سه طرف بسته باشد ، دو سوم مساحت آن جزء زیر بنا محاسبه می گردد .

نصاب ارتفاع و طبقات جهت نصب آسانسور

مالکین ساختمان های بیشتر از چهار طبقه و ساختمان هایی که ارتفاع آن ها بیشتر از 15 متر باشد ، ملزم به احداث آسانسور می باشند ، دراین زمینه کف ورودی ساختمان ملاک عمل بوده و کف طبقه همکف می تواند با حفظ مشخصات طبقه زیرزمین ، حداکثر 20/1 متر بالاتر از کف ورودی منظور گردد .

لزوم پیش بینی پله فرار

در کلیه ساختمان های شش طبقه و بیشتر علاوه بر پله های ورودی ، پیش بینی پله فرار که مستقیما به فضای باز ساختمان ارتباط داشته باشد الزامی است.

3-11- مجتمعهای مسکونی*

3-11-1- در ساختمانهای مسکونی که تعبیه آسانسور اجباری است*، باید یک آسانسور مناسب برای معلولان نصب شده باشد.

3-11-2 کلیه مجتمع*های مسکونی با بیش از 1000 متر مربع سطح و بیش از 10 واحد مسکونی باید ارتباطهای*عمودی و افقی وفضاها عمومی قابل استفاده برای معلولان جسمی*- حرکتی باشند.

شاید دلیل عدم توجه کافی به موضوع مسکن در این ضوابط و مقررات این باشد که*: "نمیتوان همه ساخت و سازهای*مسکونی را به دلیل نیاز گروهی خاص تحت تأثیر قرار داد" و یا شاید اعتقاد شورای عالی شهرسازی ومعماری بر این*باور بوده که*: "بهرحال هر کس بنا به نیازهای خاص خود، خانه مسکونی خود را انتخاب و یا با تغییرات لازم آنرا بانیازهای خویش هماهنگ خواهد نمود".

از دیگر سو رفع بسیاری از مشکلات موجود در ساختمانهای فعلی برای استفاده آسیبمندان*،بسیار دشوار یا ناممکن است و لذا هر کس به راحتی نمیتواند خانه مسکونی خود را در وضعیت آسیبمندان با توان*جسمی خود هماهنگ کند.

بنابراین ضرورت دارد که در این مجموعه ضوابط و مقررات توجه بیشتری به مسکن بعنوان یکی از نیازهای اساسی*انسان بشود.

در این رهگذر ضوابط و مقررات شهرداریها در ساخت و ساز مسکن نیز باید با نیازهای ذکر شده هماهنگ و سازگارگردد. اما آنچه در حال حاضر به عنوان ضوابط مسکونی در شهرداریها در مورد ساختمانهای مسکونی اعمال میشود،پیش از آنکه به رفع موانع کمک کند، یکی از عوامل مؤثر در ایجاد موانع فیزیکی برای آسیبمندان است*. نمونه*هایی که*از این پس به آنها اشاره میشود، گواهی است بر این مدعا.

...زیرزمین*! هر طبقه که حداکثر ارتفاع سقف آن از کف متوسط گذر 90 سانتی*متر باشد یا اینکه 50% (50 درصد ارتفاع*)آن پایین*تر از سطح تراز خیابان یا معبر مجاور باشد.

...ـ در صورتیکه پارکینگ در طبقات زیرزمین ساختمان پیش*ب*ینی شود سطح این قسمت جزء تراکم محاسبه نخواهدشد.

...ـحداکثر ارتفاع پارکنیگ 2.20 متر و حداقل ورودی پارکینگ 1.80 متر میباشد. چنانچه مساحت پارکینگ بیش از1000 مترمربع باشد، ارتفاع پارکینگ میتواند تا 2.5 متر پیش*بینی شود.

...ـ حداکثر شیب رامپ 15% خواهد بود.

...ـ فضای پیش*بینی شده جهت پارکینگ باید به نحوی باشد که هر اتومبیل مستقلاً به ابعاد 5×2.5 متر به انضمام*فاصله مناسب جهت مسیر حرکت داخل و یا خارج شود و یا هر طرحی که مطابق استانداردهای بین*المللی بتواندعمل کند.

در نتیجه اعمال این ضوابط*، طبقه همکف حداقل 1.20 متر بالاتر و کف طبقه زیرزمین نیز حداقل 1.30 متر پایین*تر ازسطح متوسط گذر قرار میگیرد. در چنین شرایطی برای دسترسی به طبقه همکف می*بایست حداقل از شش پله 20سانتی*متری عبور کرد. استفاده از رامپ پارکینگ نیز به دلیل شیب پانزده درصدی آن با مشکل توأم است*. ورودی باارتفاع 1.80 متری پارکینگ نیز اجازه ورود اتومبیل تجهیز شده با بالابر و یا اتومبیل*های با سقف بلند را نمیدهد.عرض 2.5 متری هر واحد پارکینگ نیز سوار و پیاده شدن آسیبمندان را دشوار میسازد.

در مورد ارتباطات عمودی ضوابط شهرداری چنین میگوید:

به منظور حفظ شرایط ایمنی ساکنان ساختمانها در مواقع اضطراری مانند آتش*سوزی و غیره لازم است ساختمانهایی*که ارتفاع آنها از کف زمین به شش طبقه و بالاتر برسد، جدا از پله اصلی*، پله دیگری بصورت باز جهت خروج*اضطراری پیش*بینی شود و یا پله اصلی به شکلی که شرایط و ایمنی پله فرار را دارا باشد طراحی گردد. مساحت پله*فرار جزء تراکم محسوب نمیشود.

آسانسور:

کلیه ساختمانهایی که ارتفاع آنها از سطح گذر 15 متر به بالا و یا 5 اشکوب باشد میبایست محل آسانسور به تعداد لازمدر نقشه*ها پیش*بینی نمایند. چنانچه ارتفاع ساختمان از کف ورودی اصلی کمتر از 15 متر و یا کمتر از 5 اشکوب باشد،آسانسور الزامی نیست*.

بعلاوه ضوابط شهرداری هیچ*گونه مقررات در مورد شکل پله*ها از حیث ایمنی*- سهولت استفاده برای کودکان*،آسیبمندان و سالمندان*- جنس مصالح بکار رفته در کف و تیزی لبه پله*ها وضع ننموده*. در این ضوابط اشاره*ای بهعرض درها- ارتفاع دستگیره و کف پنجره*ها- ابعاد سرویسهای بهداشتی و اختلاف سطوح بکار رفته در کف طبقات وکنترلهای برقی و تأسیساتی نیز نگردیده و مجموع این نواقص باعث گردیده اکثر ساختمانهای مسکونی فعلی غیر قابل*دسترس و حتی غیرقابل مناسب*سازی باشند.

بحران فعلی در مورد مسکن آسیبمندان را میتوان در چند مورد خاص ریشه*یابی کرد:

الف*)عدم توجه طراحان و سازندگان ساختمانها، مجموعه*ها و شهرکهای مسکونی به استانداردهای طراحی معماری*برای آسیبمندان*

ب*)بی*بهره بودن موضوع "تأمین دسترسی و رفع موانع معماری در محیطهای مسکونی برای آسیبمندان*" از تسهیلات*تشویقی نظیر آنچه در مورد رعایت "الگوی مصرف مسکن*" در مسکن اجتماعی و حمایت شده ارائه میشود.

پ*)در دست نبودن ضوابط و مقررات معماری به شکل قانونی*، محکم و جامع در مورد رعایت استانداردهای طراحی*معماری برای آسیبمندان در ساخت و سازهای مسکونی*

ت*)عدم رسیدگی به امر رعایت معیارهای طراحی معماری برای آسیبمندان در نظام کنترل ساختمان بطور متمرکز و یاپراکنده در بخشهای کنترل کننده نظیر شهرداریها

ث*)پراکندگی و ناهماهنگی فعالیتهای تحقیقاتی و اجرایی در زمینه تدوین معیارهای طراحی برای آسیبمندان و اعمال*آنها در فعالیتهای عمرانی*، در بین سازمانها و نهادهای مربوطه*.

برای رفع معضلات ذکر شده و به منظور ایجاد شرایط مناسب برای دستیابی به الگوهای مناسب برای آسیبمندان به*ویژه در ساخت و سازهای مسکونی*، پیشنهاد میگردد:

1) به منظور ایجاد آگاهی و حساسیت لازم در طراحان و سازندگان محیط*، سمینارهایی بصورت علمی و آموزشی*بهمراه کارگاه*های عملی*، با مشارکت وزارتخانه*ها- سازمانهاو نهادهای مسئول در امور عمرانی*- دانشگاهها-سازمانهای خودیار آسیبمندان*- جوامع*، اتحادیه*ها و سازمانهای مهندسین و ... برگزار گردد. بدین منظور انتخاب روزهشتم خرداد ماه هر سال به عنوان روز ملی "محیط برای همه*" می*تواند فرصت مناسبی برای این همایش علمیقلمداد گردد.

2) رعایت معیارهای طراحی محیط برای آسیبمندان و یا حداقل استفاده از الگوهایی که با کمترین تغییرات قابلیت*مناسب*سازی برای افرا آسیبمند را داشته باشد جهت ایجاد امکان بهره*برداری از محیط برای همه و نیز یکی از عوامل*افزایش ضریب ایمنی و پیشگیری از بروز آسیب*های جسمی*، جزء مشخصات الگوی مصرف مسکن محسوب گشتهو با ملحوظ داشتن این معیارها بتوان از تسهیلات تشویقی و کمکهای اعطایی استفاده نمود.

3) با توجه به اینکه طبق مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری*، ضوابط و مقررات مصوب 68.3.8 آن شورا هرپنج سال باید مورد بازنگری قرار گیرد، لذا به منظور ایجاد و گسترش مسکن قابل استفاده برای آسیبمندان توجه*بیشتری به مباحث مربوط به محیطهای مسکونی در ضوابط بازنگری شده*، مبذول گردد.

4) ضوابط معماری در شهرداریها مورد بازنگری قرار گرفته و ضمن اعمال تغییر در ضوابطی که برای آسیبمندان*،موانعی فیزیکی ایجاد می*نماید، با توان افراد آسیبمند و ضوابط مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری هماهنگ ومنطبق گردد. در این راه استفاده از فرمهای بازرسی (چک لیست*) ویژه معیارهای طراحی محیط برای آسیبمندان درنظام کنترل ساختمانها و تغییر کاربری اماکن که در مراحل صدور پروانه*- نظارت و پایان کار و امور کسب و کار توسط*شهرداریها انجام میشود، میتواند بسیار مثمر ثمر واقع گردد.

5) برقراری ارتباط و ایجاد همکاری مشترک در زمینه رفع موانع فیزیکی در محیطهای ساخته شده برای آسیبمندان*میان وزارتخانه*ها و نهادهایی که مطالعات و تجربیاتی در این مورد انجام داده*اند بسیار ضروری و لازم است*. چنانکه*فعالیتهای تحقیقاتی و انتشاراتی و آموزشی قابل توجهی توسط مراکزی نظیر: وزارت مسکن و شهرسازی*- وزارت*کشور- شهرداری تهران*- مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی*- سازمان برنامه و بودجه*- جامعه معلولین ایران*-سازمان بهزیستی کشور- بنیاد جانبازان*- جامعه مهندسین مشاور انجام شده و هم اکنون ضرورت همکاری و مشارکت*میان کلیه مراکز مزبور به خوبی احساس میشود.

اَرگان معماری دنیای اطلاعات معماری